Cholesterol
Advies.
Het gunstige effect van voedingsstoffen
HDL en LDL
Cholesterol is een lipide stof; dit wil zeggen dat het uitsluitend in vet, dus niet in water, oplosbaar is. Het bloed, een waterige oplossing, vervoert cholesterol van en naar de cellen. Om het cholesterol te kunnen vervoeren, moet het daarom gebonden worden aan transporteurs. Dit zijn vet-eiwit verbindingen (lipo-proteïnen): LDL en HDL. Het cholesterol dat van de lever naar de cellen vervoerd wordt, is het LDL-cholesterol. Het cholesterol dat van de cellen terug naar de lever wordt getransporteerd is het HDL-cholesterol. In de vorm van geoxideerd cholesterol, ofwel oxy-cholesterol, wordt het LDL-cholesterol door het lichaam onder meer gebruikt als reparatiemiddel bij vaatwand beschadigingen. Deze vorm heeft de neiging samen met andere stoffen, met name eiwitten en calciumzouten, bij te dragen aan de vorming van plaque - het dichtslibben van bloedvaten.
De balans tussen HDL en LDL
Het totaal cholesterol gehalte is niet het meest bepalend als risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Een verkeerde balans tussen HDL en LDL wel. Een overmaat aan LDL-cholesterol is een tweemaal betere indicatie voor een verhoogd risico, dan een verhoogd totaal cholesterol gehalte. Over het algemeen kan gesteld worden dat het HDL minimaal een vijfde van het totaal cholesterolgehalte dient uit te maken.
Leefwijze en voeding
Polymethoxyflavonen (PMF's) uit citrusvruchten
PMF's zijn stoffen die met name in de schil van citrusvruchten, zoals mandarijn (Citrus nobilis), worden aangetroffen. Tangeretine en nobiletine vormen het overgrote deel van deze stoffen in de natuur. Onderzoek heeft aangetoond dat PMF's op meerdere punten in de cholesterolstofwisseling ingrijpen, waardoor zij helpen om de aanmaak van het "slechte" LDL-cholesterol te verminderen. Ook remmen zij de aanmaak van triglyceriden (bloedvetten), een andere risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaatziekten.
PMF's zijn sterke anti-oxidanten, die daarnaast een ontstekingremmende werking hebben. Vrije radicalen en ontstekingsreacties spelen een belangrijke rol in het ontstaan van hart- en vaatziekten.
Tocotriënolen
Tocotriënolen zijn stoffen die sterk verwant zijn aan vitamine E. In de natuur komen zij dan ook samen met vitamine E voor. Onderzoek heeft aangetoond dat tocotriënolen de aanmaak van cholesterol door het lichaam afremmen. Zij doen dit door hetzelfde enzym te remmen dat door reguliere medicijnen wordt geremd, maar op een andere wijze. Hierdoor laten zij het vermogen van het lichaam intact om zelf de belangrijke stof co-enzym Q-10 te produceren.
​
Net als vitamine E zijn tocotriënolen sterke anti-oxidanten. Vooral in de celmembraan zijn zij zelfs effectiever dan vitamine E. Daarnaast hebben ook tocotriënolen een ontstekingremmend effect in het lichaam.
Q-10 en cholesterolverlagende medicijnen
Moderne cholesterolverlagende geneesmiddelen (de zogenaamde statinen) remmen het enzym HMG-CoA-reductase. Dit enzym is in het lichaam niet alleen verantwoordelijk voor de aanmaak van cholesterol, maar ook voor de productie van co-enzym Q-10. In diverse onderzoeken is inderdaad aangetoond dat de hoeveelheid van de voedingsstof Q-10 in het lichaam daalt wanneer statinen worden toegepast. Een tekort aan Q-10 kan onder andere leiden tot spierklachten. Inname van co-enzym Q-10 (60-120 mg) als supplement kan daarom deze bijwerkingen voorkomen of verhelpen.
​
De wijze waarop Q-10 is verwerkt in een supplement staat in directe verhouding tot de opneembaarheid. Q-10 is een stof die in vrije vorm moeilijk uit de darm kan worden opgenomen. Zoals alle vetoplosbare stoffen heeft Q-10 in de vrije vorm vetten uit de voeding nodig als 'drager' voor opname. Dit is de reden dat Q-10 vaak al opgelost is in olie als het in capsules wordt verwerkt. Nieuwere toedieningsvormen (nutri-nano) bevatten Q-10 in de vorm van kleine micellen, die direct uit de darmen kunnen worden opgenomen. Deze vorm van Q-10 supplementen is 3.1 maal beter opneembaar dan Q-10 in de droge (kristallijne) vorm en twee maal beter opneembaar dan Q-10 in oliehoudende softgels.
Samenvatting en advies
Cholesterol is een belangrijke bouw- en grondstof in het lichaam. Een te hoog gehalte aan 'slecht' cholesterol (LDL) in verhouding tot 'goed' cholesterol, staat in relatie tot hart- en vaataandoeningen. Naast een gezonde leefwijze kan door middel van voeding de verhouding tussen slecht en goed cholesterol beïnvloed worden. Combinaties van anti-oxidanten uit citrus (PMF's) en tocotriënolen (aan vitamine E verwante stoffen) blijken de aanmaak van cholesterol en triglyceriden (bloedvetten) in het lichaam te kunnen afremmen en de aanmaak van LDL-cholesterol te helpen verminderen.
Bij gebruik van statinen blijkt de hoeveelheid Q-10 in het lichaam te dalen. Omdat een tekort onder andere kan leiden tot spierklachten wordt aangeraden om bij gebruik van statinen extra Q-10 te nemen.
Voor meer informatie over cholesterol, voeding en het gebruik van bepaalde voedingsstoffen, kunt u zich wenden tot onze medewerkers of stuur een mail naar advies@rozemarijnenthijm.nl
Deze tekst downloaden of uitprinten? Klik op de PDF button.
Rozemarijn & Thijm verklaart dat de tekst zorgvuldig en naar beste weten is samengesteld. Rozemarijn & Thijm kan echter geenzins instaan voor de volledigheid van de tekst of eventuele fouten. Rozemarijn & Thijm aanvaard dan ook geen enkel aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebasseerd op de inhoud van deze tekst(en)
Het cholesterolgehalte in het lichaam is één van de factoren die een rol spelen bij hart- en vaataandoeningen. Cholesterol is, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, geen lichaamsvreemde stof. Integendeel, cholesterol is een elementaire bouwsteen van alle lichaamscellen en van levensbelang voor onze stofwisseling. Het is onder andere een grondstof voor de celmembranen, voor galzuren (die nodig zijn voor het verteren van vet), voor geslachtshormonen (zoals oestrogeen) en voor de vorming van vitamine D in de huid.
Een verhoogd cholesterolgehalte wordt vaak gezien als de veroorzaker van hart- en vaataandoeningen. Dit is echter een misverstand. Wel is er een bepaalde relatie tussen een verhoogd cholesterolgehalte en hart- en vaataandoeningen. Hiervoor moet eerst onderscheid gemaakt worden tussen 'goed' cholesterol (HDL) en 'slecht' cholesterol (LDL).
De hoeveelheid cholesterol die wij met de voeding binnen krijgen, draagt meestal in geringe mate bij aan het lichaamseigen cholesterol. Circa 10% van het cholesterol in ons lichaam is direct afkomstig uit de voeding. Dit percentage kan variëren, afhankelijk van individuele, vaak erfelijk bepaalde verschillen, de behoefte aan cholesterol en de productie door het lichaam zelf. Met uitzondering van de hersencellen produceren alle cellen, vooral in de lever en de darmwand, zelf cholesterol. Ongeveer de helft van het cholesterol in het lichaam is hergebruikt cholesterol dat opnieuw door de darm wordt opgenomen. De hoeveelheid cholesterol in het lichaam is dus nauwelijks afhankelijk van het cholesterol uit de voeding; de aanmaak wordt beïnvloed door vele andere factoren.
​
Overgewicht speelt bijvoorbeeld een rol. Dit kan een verhoogd niveau van bloedvetten teweeg brengen, evenals een grotere kans op een hoge bloeddruk. Ook roken heeft een negatieve invloed. Hierdoor kan het lichaam beroofd worden van noodzakelijke micronutriënten zoals vitamine C en daarnaast kan schade aan bloedvatwanden ontstaan.
​
Een positieve invloed gaat uit van voldoende beweging. Beweging versterkt spieren, hart en vaatwanden, verbetert het zuurstoftransport, verlaagt de bloeddruk, stimuleert de verbranding van vetten, stimuleert de aanmaak van HDL en beweging kan tevens ontspannend (anti-stress) werken.
​
Daarnaast kan, door middel van voedingsmaatregelen, de verhouding tussen het goede en het slechte cholesterol beïnvloed worden. Bepaalde voedingsstoffen en kruiden kunnen, in combinatie, ondersteuning bieden bij het verbeteren van de verhouding tussen het HDL-gehalte ten opzichte van het LDL-gehalte en kunnen daarnaast helpen voorkomen dat LDL-cholesterol oxideert en zich afzet in de bloedvaten.
Van een aantal voedingsstoffen en kruiden is aangetoond dat deze een gunstig effect hebben op de cholesterolhuishouding of een beschermende werking hebben. Preparaten met combinaties van dergelijke stoffen verdienen de voorkeur.